Health Coaching
Ορισμός
“Coaching is the collaborative, solution focused, result-oriented systematic process, used with normal, non-clinical populations, in which the coach facilitates the self-directed learning, personal growth and goal attainment of the coachee.”
Antony Grant, PhD, University of Sydney
Τι είναι το health coaching
Οι health coaches είναι σχετικά πρόσφατοι ανάμεσα στους επαγγελματίες coaches. Είναι επιφορτισμένοι όμως με ένα σημαντικό έργο –το να βοηθήσουν τους ανθρώπους να αλλάξουν και να εξελιχθούν προς μία πιο υγιή κατεύθυνση ζωής.
Το coaching είναι η τέχνη της αλλαγής. Βοηθάει τον coachee να αλλάξει τρόπους και μοντέλα συμπεριφοράς που βάζουν σε κίνδυνο την υγεία του και την ευεξία του. Για το σκοπό αυτό χρησιμοποιεί στοιχεία και πηγές από τη θεωρία μάθησης των ενηλίκων, τη συμπεριφοριστική ψυχολογία και την ψυχολογία γενικότερα, το διαθεωρητικό μοντέλο αλλαγής συμπεριφοράς κ.α. Είναι μία συμπεριφορική παρέμβαση που βοηθάει στην προαγωγή της υγείας. Αυτό γίνεται μέσω αλλαγής συμπεριφοράς και του τρόπου ζωής προς μία πιο υγιεινή κατεύθυνση.
Στην πράξη ο health coach βοηθάει στην βελτίωση της διατροφής, της άσκησης και της μείωσης του άγχους. Ωστόσο, μπορεί να στηρίξει τον coachee να ανακαλύψει και άλλες εσωτερικές και εξωτερικές πηγές που θα τον βοηθήσουν να έχει καλύτερη υγεία, ζωτικότητα και ευεξία. Ο ασθενής μέσω του health coaching μπορεί να διαχειριστεί την κατάσταση της υγείας του ή μία χρόνια πάθηση με απώτερο σκοπό να βελτιώσει την υγεία του και την ποιότητα της ζωής του. Το health coaching εφαρμόζεται σε χρόνια νοσήματα όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, τα καρδιαγγειακά νοσήματα. Το coaching μπορεί επίσης να βοηθήσει τους πελάτες να κόψουν το κάπνισμα, να χάσουν βάρος να διαχειριστούν καλύτερα το στρες να αντιμετωπίσουν καλύτερα χρόνιες παθήσεις.
Ο ρόλος του Health Coach
O ρόλος του health coach είναι να καθοδηγήσει το άτομο στην αλλαγή συμπεριφοράς και στη βελτίωση της υγείας του. Ο health coach υποστηρίζει τα άτομα να κάνουν αλλαγές στο τρόπο ζωής τους και να πετύχουν τους προσωπικούς τους στόχους. Οι health coaches υποστηρίζουν και βοηθούν τους πελάτες τους στα παρακάτω:
- Να καθορίσουν τους πιο σημαντικούς στόχους υγείας.
- Να θέσουν στόχους οι οποίοι είναι μετρήσιμοι και εφικτοί.
- Να βρούνε τα εμπόδια και τις δυσκολίες και να οδηγηθούν πως μπορούν να τα ξεπεράσουν για να πετύχουν τους στόχους.
- Να βρούνε τις χρήσιμες πηγές και να υποστηρίζουν τους πελάτες τους να πετύχουν τους στόχους τους.
Αλλαγή συμπεριφοράς: Prochaska and DiClemente μοντέλο αλλαγής
Ο James Prochaska και ο συνάδελφος του Carlo DiClemente ανέπτυξαν ένα μοντέλο που βοηθάει σημαντικά στην προσέγγιση της διαδικασίας της αλλαγής. Το διαθεωρητικό μοντέλο αλλαγής συμπεριφοράς προέκυψε από την εργασία τους με ανθρώπους που είχαν πρόβλημα με το αλκοόλ. Το μοντέλο αναγνωρίζει ότι οι αλλαγές που σχετίζονται με την υγεία χρειάζονται χρόνο. Περιγράφει έξι στάδια από το στάδιο του προσυλλογισμού όπου οι ασθενείς δεν είναι έτοιμοι για αλλαγή έως το στάδιο όπου η προβληματική συμπεριφορά δεν είναι πλέον θέμα. Είναι ουσιαστικά ένα πλαίσιο προσέγγισης της αλλαγής. Αναγνωρίζει ότι η αλλαγή έχει ξεχωριστά διακριτά στάδια και καθένα από αυτά έχει μια ευκαιρία για παρέμβαση και υποστήριξη. Το μοντέλο παρουσιάζεται στον παρακάτω πίνακα.
Διαθεωρητικό μοντέλο αλλαγής συμπεριφοράς των Prochaska και Di Clemente
| Στάδιο | Tυπικά σχόλια του ασθενούς | Σε τι μπορεί να βοηθήσει ο επαγγελματίας υγείας | |
| 1 |
Το στάδιο του προσυλλογισμού Pre–contemplation stage Χρονικό πλαίσιο, έτη |
Δεν έχω κάποιο πρόβλημα. Δεν θέλω να αλλάξω τον τρόπο ζωής μου. Γιατί οι άνθρωποι συνεχίζουν να ασχολούνται με αυτό? |
Αναγνωρίζει το δικαίωμα της επιλογής του ασθενούς Παρέχει πληροφορίες, ενημερώνει σχετικά με τα οφέλη της αλλαγής. |
| 2 |
Το στάδιο του Συλλογισμού Contemplation stage Χρονικό πλαίσιο, 6 μήνες |
Το σκέφτομαι, έχω σκοπό να αλλάξω τη συμπεριφορά μου αλλά όχι ακόμη. | Παρέχει ενθάρρυνση, βοηθάει να διαχειριστεί την αμφιθυμία. Καθοδηγεί το άτομο ώστε να αναλάβει δράση για να τροποποιήσει την προβληματική συμπεριφορά. |
| 3 |
Το στάδιο της Προετοιμασίας Preparation stage Χρονικό πλαίσιο, 1 μήνας |
Έχω θέμα τελικά με αυτή την συμπεριφορά. Θα δω τι μπορώ να κάνω άμεσα.
|
Ενθαρρύνει και παρέχει υποστήριξη. Βοηθάει το άτομο να αναπτύξει ένα σχέδιο δράσης, για αλλαγή της συμπεριφοράς που επιθυμεί να τροποποιήσει. |
| 4 |
Το στάδιο της Δράσης Action stage Χρονικό πλαίσιο, βδομάδες/ημέρες |
Δεσμεύομαι ότι θα αλλάξω, θα το κάνω | Ο coach του παρέχει υποστήριξη, ένα ξεκάθαρο στόχο, ρεαλιστικό σχέδιο. Συζητά τα οφέλη της αλλαγής, ποιες δραστηριότητες τον αποσπούν από τις παλαιές συνήθειες. Επίσης πως μπορεί να αντικαταστήσει τις παλαιές συνήθειες μα νέες. Διερευνά αν υπάρχει υποστήριξη από το περιβάλλον. |
| 5 |
Το στάδιο της διατήρησης Maintenance stage Χρονικό πλαίσιο, 6 μήνες |
Είναι εύκολο, τα έχω καταφέρει αλλά έχω κάποιες υποτροπές | Αναγνωρίζει τις υποτροπές και ότι είναι μέρος της διαδικασίας αλλαγής. Συζητάει πως θα αποφύγει τις καταστάσεις που σχετίζονται με την υποτροπή. Βοηθάει στην οργάνωση πλάνου για την αποφυγή της υποτροπής. |
| 6 |
Το στάδιο του τερματισμού Τermination |
Δεν είναι πρόβλημα πλέον, δεν το σκέφτομαι καθόλου | Αναγνώριση της προσπάθειας και των δεξιοτήτων που απαιτήθηκαν |
Συνέντευξη κινητοποίησης
Η συνέντευξη κινητοποίησης (motivational interview– MI) αποτελεί μία προσέγγιση συμβουλευτικής η οποία έχει εφαρμοστεί στην αντιμετώπιση παραγόντων κινδύνου όπως το κάπνισμα, η μη ισορροπημένη διατροφή ή η κατάχρηση αλκοόλ ή ουσιών ή η συμμόρφωση της φαρμακευτικής αγωγής. Αναπτύχθηκε αρχικά από κλινικούς Ψυχολόγους William Miller βασιζόμενοι στο μοντέλο σταδίων αλλαγής της συμπεριφοράς.
Η συνέντευξη κινητοποίησης χαρακτηρίζεται από την συνεργασία ανάμεσα στον ασθενή και τον επαγγελματία υγείας. Ο επαγγελματίας υγείας προσπαθεί να κινητοποιήσει τον ασθενή για να αλλάξει τρόπο ζωής με απώτερο σκοπό ωστόσο να είναι αυτόνομος και υπεύθυνος.
Oι βασικές αρχές της συνέντευξης κινητοποίησης είναι η έκφραση ενσυναίσθησης η ανάπτυξη ασυμφωνίας, η διαχείριση της αντίστασης και η υποστήριξη της αυτοαποτελεσματικότητας. Δεξιότητες όπως η έκφραση ανοιχτών ερωτήσεων, οι καταφατικές δηλώσεις, η αντανακλαστική ακρόαση και η ανακεφαλαίωση, είναι αυτές που κυρίως χρησιμοποιούνται στην συνέντευξη κινητοποίησης.
Εργαλεία coaching
Για να μπορέσει ο coach να βοηθήσει να πραγματοποιηθούν οι στόχοι που θέτονται, το coaching προσφέρει διάφορα εργαλεία. Αυτά τα εργαλεία βοηθούν το άτομο να θέσει τους στόχους του, να τους ξεκαθαρίσει και να εστιάσει σε αυτούς. Χρησιμοποιούνται διάφορα εργαλεία και μοντέλα στοχοθέτησης όπως το SMART ή το GROW. Tα μοντέλα αυτά αποτελούν ουσιαστικά ένα πλαίσιο συζήτησης κατά τη διάρκεια των συνεδριών coaching μέσα από τα οποία παρέχεται υποστήριξη, ανατροφοδότηση από τον coach στον coachee. Η συνεργασία αυτή είναι βασισμένη στον σεβασμό και στην μη κριτική διάθεση. Ο coach συνεργάζεται με τον coachee μέσα από ένα εποικοδομητικό διάλογο που βοηθάει τον τελευταίο να υλοποιήσει τους στόχους του. Mαζί μέσα από αυτή την αλληλεπίδραση αναπτύσσεται ένα σχέδιο δράσης, το οποίο παρακολουθείται και αξιολογείται.
Βιβλιογραφία
- Arloski M. Wellness coaching for Lasting Lifestyle Change. Whole Person Associates, 2nd, 2014
- Rogers J and Maini A. Coaching for Health. Why it works and how to do it. Ed. Mc Graw Hill,2016
- Jordan M. How to be a health coach. An Intergrative Wellness Approach. Ed. Global Medicine Enterprises, Inc,2013
Άλλες δημοσιεύσεις
Εμβολιασμοί Ενηλίκων. Ποια εμβόλια προτείνονται για τους ενήλικες σύμφωνα με το Ελληνικό Εμβολιαστικό Πρόγραμμα;
Εισαγωγή Οι εμβολιασμοί αποτελούν την πιο αποτελεσματική προληπτική παρέμβαση δημόσιας υγείας. Στην εποχή μας, αποτελεσματικά και ασφαλή εμβόλια προλαμβάνουν τη νόσηση έναντι μεγάλου αριθμού σοβαρών παθήσεων σώζοντας κάθε χρόνο εκατομμύρια ανθρώπους από ασθένειες,...
Καύσωνας – Άμεσες επιπτώσεις στην υγεία μας και πρόληψή τους
Εισαγωγή Όλοι ζήσαμε ένα πολύ ζεστό καλοκαίρι! Όλοι νιώθουμε ότι κάθε χρόνο οι καύσωνες είναι ολοένα και πιο συχνοί και πιο έντονοι. Είναι ένα γεγονός που επηρεάζει την υγεία καθενός από εμάς, με διαφορετικούς τρόπους. Το άμεσο αποτέλεσμα είναι η αύξηση των ασθενειών...
Διατροφικές επιλογές, για μείωση Χοληστερίνης, Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας
Ευρωπαϊκή Καρδιολογική Εταιρία Επιλογές φαγητού για μείωση της χοληστερόλης, λιποπρωτεϊνών χαμηλής πυκνότητας και βελτίωση του συνολικού λιποπρωτεϊνικού προφίλ Προτιμήστε Να χρησιμοποιούνται με μέτρο Να επιλέγονται περιστασιακά σε περιορισμένες δόσεις Δημητριακά...
Δυσλιπιδαιμία: Νεότερες οδηγίες της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρίας
Εισαγωγή Τα λιπίδια του ανθρώπινου οργανισμού είναι η χοληστερόλη που χρησιμεύει για τη σύνθεση των κυτταρικών μεμβρανών, των ορμονών των επινεφριδίων και των γονάδων και αποτελεί συστατικό της χολής, καθώς και τα τριγλυκερίδια που χρησιμεύουν ως καύσιμη ύλη και ως...
Μη αλκοολική λιπώδης διήθηση ήπατος
Τι είναι η λιπώδης διήθηση ήπατος Μη αλκοολική λιπώδης διήθηση ήπατος (ΜΑΛΝΗ) είναι ένας όρος ο οποίος χρησιμοποιείται για να περιγράψει ένα εύρος από παθήσεις στις οποίες υπάρχει εναπόθεση λίπους στο συκώτι. Το φυσιολογικό συκώτι έχει ελάχιστο έως καθόλου λίπος. Η...
Τι είναι το μεταβολικό σύνδρομο
Το μεταβολικό σύνδρομο είναι μία ομάδα παραγόντων οι οποίοι αυξάνουν τον κίνδυνο για έμφραγμα, αγγειακό εγκεφαλικό και σακχαρώδη διαβήτη. Eίναι γνωστό και ως σύνδρομο Χ, σύνδρομο Reaven’s από τον ιατρό που το παρουσίασε αρχικά, καρδιομεταβολικό σύνδρομο, σύνδρομο...
Σακχαρώδης Διαβήτης, συχνότητα, επιπλοκές και πρόληψη.
1. Τι είναι ο Σακχαρώδης διαβήτης Ο Σακχαρώδης διαβήτης (ΣΔ) είναι μία ετερογενής και πολυπαραγοντική νόσος. Αφορά διαταραχή του μεταβολισμού των υδατανθράκων των λιπών και των πρωτεϊνών. Το κύριο γνώρισμα του ΣΔ είναι η αύξηση του σακχάρου στο αίμα. Ο διαβήτης μπορεί...
Υπέρταση, μία σιωπηλή νόσος
Εισαγωγή Η υπέρταση αποτελεί την κύρια αιτία πρώιμου θανάτου στον κόσμο με 1 στους 4 άντρες και 1 στις 5 γυναίκες να παρουσιάζουν το συγκεκριμένο πρόβλημα υγείας. Η δε διάγνωσή της είναι δύσκολη γιατί … η υπέρταση δεν έχει συμπτώματα. Γνωρίζοντας την υπέρταση Η...
Διακοπή καπνίσματος
Dr Μαρία Μπελεχρή, MSc, Phd Εισαγωγή H επιδημία του καπνίσματος αποτελεί ένα από τα πιο σοβαρά προβλήματα δημόσιας υγείας στην σύγχρονη κοινωνία. Ο καπνός του τσιγάρου περιέχει χημικές ουσίες οι οποίες έχουν αναγνωριστεί από τον διεθνή οργανισμό έρευνας για τον...
Τα οφέλη της άσκησης και οδηγίες για φυσική δραστηριότητα στους ενήλικες
Dr Μαρία Μπελεχρή, MSc, Phd Η φυσική δραστηριότητα και η άσκηση είναι ένα ελιξίριο ζωής που πάντα είχαμε στη διάθεσή μας. Ωστόσο, φαίνεται ότι έχουμε παραμελήσει να την εντάξουμε στη ζωή μας. Στην έρευνα του Ευρωβαρομέτρου για την άσκηση και τη φυσική δραστηριότητα...