Δυσλιπιδαιμία: Νεότερες οδηγίες της Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρίας

από

Cardiovascular

Εισαγωγή

Τα λιπίδια του ανθρώπινου οργανισμού είναι η χοληστερόλη που χρησιμεύει για τη σύνθεση των κυτταρικών μεμβρανών, των ορμονών των επινεφριδίων και των γονάδων και αποτελεί συστατικό της χολής, καθώς  και τα τριγλυκερίδια που χρησιμεύουν ως καύσιμη ύλη και ως αποθήκη ενέργειας στο λιπώδη ιστό. Διακρίνονται σε χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνες (LDL), χυλομικρά, υψηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνες (HDL) και πολύ χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνες (VLDL). Οι διαταραχές του μεταβολισμού τους αναφέρονται ως δυσλιπιδαιμίες. Η χοληστερόλη, όπως είναι γνωστό, λαμβάνεται με την τροφή, όμως παράγεται και από τον οργανισμό, σε αναλογία περίπου 1 προς 2. Η αυξημένη πρόσληψη κορεσμένων λιπαρών οξέων, που βρίσκονται κυρίως σε ζωικά λίπη, όπως στο κόκκινο κρέας και στα λιπαρά τυριά, και η παχυσαρκία, είναι συχνά αιτίες υπερχοληστεριναιμίας.

 

Προσδιορισμός του καρδιαγγειακού κινδύνου

Στην πρωτογενή πρόληψη σε ασθενείς χωρίς γνωστή αθηρωματική νόσο, χωρίς σακχαρώδη διαβήτη ή νεφρική νόσο, η πιθανότητα θανατηφόρου καρδιαγγειακού συμβάματος την επόμενη δεκαετία ζωής, υπολογίζεται με τη βοήθεια συγκεκριμένων μαθηματικών μοντέλων όπως το Hellenic Heart SCORE. Ο κύριος στόχος στην πρόληψη της αθηρωματικής νόσου είναι πάντα η LDL. Η λιποπρωτεΐνη a [Lp(a)] της οποίας τα επίπεδα καθορίζονται κληρονομικά προτείνεται να μετρηθεί μία φορά. Αυξημένα επίπεδα της  Lp(a) της τάξης άνω των 30 mg/dl αυξάνουν σημαντικά τον καρδιαγγειακό κίνδυνο. Τα φάρμακα δεν στοχεύουν στην συγκεκριμένη λιποπρωτείνη, ωστόσο μπορούμε να μειώσουμε τον καρδιαγγειακό κίνδυνο με μείωση της LDL.

 

Θεραπευτικοί στόχοι

Ο βασικός στόχος της υπολιπιδαιμικής αγωγής είναι η LDL. Αναφορικά με τις τιμές αναφοράς για την LDL, αυτές καθορίζονται ανάλογα με τον ασθενή και τους παράγοντες κινδύνου αυτού. Σύμφωνα με τις νεότερες οδηγίες οι στόχοι της LDL παρουσιάζονται στον παρακάτω πίνακα

 

Ασθενείς και επίπεδο κινδύνου Στόχος LDL
Μέτριου κινδύνου <100 mg/dl,
Yψηλού κινδύνου 70 mg/dl
Πολύ υψηλού κινδύνου 55 mg/dl
Ασθενείς με δύο οξέα επεισόδια εντός διετίας < 40 mg/dl

 

Αλλαγή τρόπου ζωής για τη βελτίωση του λιπιδαιμικού προφίλ

Η πτώση της LDL είναι ο κυρίαρχος στόχος για την μείωση του καρδιαγγειακού κινδύνου γι’αυτό αξίζει ιδιαίτερη έμφαση στην αξιολόγηση των μέτρων αλλαγής τρόπου ζωής.

  • Διακοπή καπνίσματος. H διακοπή του καπνίσματος έχει οφέλη στο σύνολο του καρδιαγγειακού κινδύνου και ειδικότερα στα επίπεδα της HDL.
  • Υπολιπιδαιμική δίαιτα (πτωχή σε ζωικά λίπη και trans λιπαρά οξέα, αυξημένη σε φυτικές ίνες). Η αποχή από την κατανάλωση των τρανς λιπαρών είναι κλειδί στην πρόληψη της καρδιαγγειακής νόσου. Τα τρανς λιπαρά (μερικώς υδρογονωμένα ή υδρογονωμένα λιπαρά) είναι περισσότερο αθηρογόνα. Η πρόσληψη λίπους θα πρέπει να προέρχεται κυρίως από πηγές μονοακόρεστων λιπαρών οξέων.
  • Κατανάλωση τροφών εμπλουτισμένων με φυτικές στερόλες/στανόλες (αναμένεται να μειώσουν την LDL χοληστερόλη κατά ~10%)
  • Η κατανάλωση αλκοόλ για αυτούς που πίνουν αλκοολούχα ποτά επιτρέπεται σε μικρή ποσότητα (< 10γρ/ημέρα). Προϋπόθεση είναι όσοι καταναλώνουν αλκοόλ να μην έχουν αυξημένα τριγλυκερίδια.
  • Απώλεια βάρους Είναι σημαντική η σταδιακή μείωση του βάρους (μείωση κατά 10% μέσα σε 6 μήνες)
  • Σωματική άσκηση (για παράδειγμα γρήγορο βάδισμα 30–60 min/ημέρα τις περισσότερες ημέρες της εβδομάδας)

 

Λειτουργικά τρόφιμα και συμπληρώματα

H διατροφική εκτίμηση των λειτουργικών τροφών δεν περιλαμβάνει μόνο την έρευνα για κλινική τεκμηρίωση των ωφέλιμων αποτελεσμάτων σχετικών με την υγεία και τη μείωση του κινδύνου αλλά επίσης και την καλής ανεκτικότητας. Συνολικά η διαθέσιμη τεκμηρίωση στα λειτουργικά τρόφιμα είναι μη ολοκληρωμένη. Υπάρχει ένα κενό με έλλειψη κλινικών μελετών παρέμβασης οι οποίες να έχουν επαρκή διάρκεια σχετική με την φυσική ιστορία της καρδιαγγειακής νόσου και της δυσλιπιδαιμίας.

Ανάμεσα στα τρόφιμα και τα συμπληρώματα τα οποία συμβάλουν στη μείωση της χοληστερίνης είναι τα παρακάτω:

  • Οι φυτοστερόλες οι οποίες βρίσκονται στα φυτικά έλαια και σε μικρότερα ποσοστά στα λαχανικά, στα φρέσκα φρούτα, στους ξηρούς καρπούς και στους σπόρους.
  • Η μαγιά κόκκινου ρυζιού περιέχει αρκετές ενώσεις γνωστές ως μονακολίνες (monacolins) ουσίες. Η δράση της μαγιάς του κόκκινου ρυζιού στην μείωση της χοληστερίνης σχετίζεται με το μηχανισμό δράση της μονακολίνης της οποίας είναι το βιοδραστικό συστατικό.
  • Τροφές πλούσιες σε φυτικές ίνες είναι καλά ανεκτές, αποτελεσματικές και συνιστώνται για τη μείωση της LDL.
  • Η σόγια της οποίας το αποτέλεσμα στη μείωσης της χοληστερίνης αποδίδεται στις ισοφλαβόνες και στα φυτοοιστρογόνα, τα οποία μειώνονται σταδιακά με την αυξημένη επεξεργασία των καρπών σόγια.
  • Μελέτες παρατήρησης δείχνουν ότι η κατανάλωση ψαριών τουλάχιστον δύο φορές τη βδομάδα και λαχανικών πλούσιων σε ω-3 λιπαρά οξέα (α-λινολεικό το οποίο υπάρχει σε ξηρούς καρπούς, σε λαχανικά και έλαια σπόρων) σχετίζεται με χαμηλό κίνδυνο καρδιαγγειακό κίνδυνο αλλά δεν έχουν κάποιο σημαντικό αποτέλεσμα στο μεταβολισμό των λιποπρωτεινών. Φαρμακευτικές δόσεις ω-3 λιπαρών οξέων (2-3γρ/ημέρα) μειώνουν τα επίπεδα των τριγλυκεριδίων έως 30% καθώς και τη μεταγευματική λιπαιμική απόκριση.

 

Φαρμακευτική αγωγή

Τα φάρμακα που χρησιμοποιούμε για την χοληστερόλη είναι οι στατίνες. Πριν από την έναρξη των στατινών εκτιμούνται οι λιπιδαιμικοί παράμετροι μετά από νηστεία 12 ωρών καθώς και άλλοι παράμετροι όπως η γλυκόζη, η νεφρική λειτουργία, η ηπατική λειτουργία και ο θυρεοειδής. Επανάληψη του ελέγχου και αξιολόγηση της θεραπείας γίνεται συνήθως στις 12 εβδομάδες.

Πολύ σημαντικό φάρμακο επίσης είναι η εζετιμίμπη. Συνιστάται μόνη ή σε συνδυαμό με άλλες στατίνες. Τα νεότερα φάρμακα για ασθενείς που δεν μπορούν να επιτύχουν τους στόχους με τη μέγιστη δόση άλλων φαρμάκων είναι PCSK9, ενέσιμη αγωγή που χορηγείται υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις.

Η αγωγή θα πρέπει να είναι συνεχόμενη και όχι αποσπασματική για να επιφέρει αποτελέσματα στην μείωση των καρδιαγγειακών συμβαμάτων (εμφράγματα, εγκεφαλικά). Τα φάρμακα αυτά λαμβάνονται συνήθως εφ’ όρου ζωής ή για πολλές δεκαετίες.

 

Βιβλιογραφία

2019 ESC/EAS Guidelines for themanagement of dyslipidaemias: lipid modification to reduce cardiovascular risk The Task Force for the management of dyslipidaemias of the European Society of Cardiology (ESC) and European Atherosclerosis Society (EAS) European Heart Journal (2020) 41, 111-188

Άλλες δημοσιεύσεις
Εμβολιασμοί Ενηλίκων. Ποια εμβόλια προτείνονται για τους ενήλικες σύμφωνα με το Ελληνικό Εμβολιαστικό Πρόγραμμα;

Εμβολιασμοί Ενηλίκων. Ποια εμβόλια προτείνονται για τους ενήλικες σύμφωνα με το Ελληνικό Εμβολιαστικό Πρόγραμμα;

Εισαγωγή Οι εμβολιασμοί αποτελούν την πιο αποτελεσματική προληπτική παρέμβαση δημόσιας υγείας. Στην εποχή μας, αποτελεσματικά και ασφαλή εμβόλια προλαμβάνουν τη νόσηση έναντι μεγάλου αριθμού σοβαρών παθήσεων σώζοντας κάθε χρόνο εκατομμύρια ανθρώπους από ασθένειες,...

Διαβάστε Περισσότερα
Καύσωνας –  Άμεσες επιπτώσεις στην υγεία μας και πρόληψή τους

Καύσωνας – Άμεσες επιπτώσεις στην υγεία μας και πρόληψή τους

Εισαγωγή Όλοι ζήσαμε ένα πολύ ζεστό καλοκαίρι! Όλοι νιώθουμε ότι κάθε χρόνο οι καύσωνες είναι ολοένα και πιο συχνοί και πιο έντονοι. Είναι ένα γεγονός που επηρεάζει την υγεία καθενός από εμάς, με διαφορετικούς τρόπους. Το άμεσο αποτέλεσμα είναι η αύξηση των ασθενειών...

Διαβάστε Περισσότερα
Διατροφικές επιλογές, για μείωση Χοληστερίνης, Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας

Διατροφικές επιλογές, για μείωση Χοληστερίνης, Ευρωπαϊκής Καρδιολογικής Εταιρείας

Ευρωπαϊκή Καρδιολογική Εταιρία Επιλογές φαγητού για μείωση της χοληστερόλης, λιποπρωτεϊνών χαμηλής πυκνότητας και βελτίωση του συνολικού λιποπρωτεϊνικού προφίλ   Προτιμήστε Να χρησιμοποιούνται με μέτρο Να επιλέγονται περιστασιακά σε περιορισμένες δόσεις Δημητριακά...

Διαβάστε Περισσότερα
Μη αλκοολική λιπώδης διήθηση ήπατος

Μη αλκοολική λιπώδης διήθηση ήπατος

Τι είναι η λιπώδης διήθηση ήπατος Μη αλκοολική λιπώδης διήθηση ήπατος (ΜΑΛΝΗ) είναι ένας όρος ο οποίος χρησιμοποιείται για να περιγράψει ένα εύρος από παθήσεις στις οποίες υπάρχει εναπόθεση λίπους στο συκώτι.  Το φυσιολογικό συκώτι έχει ελάχιστο έως καθόλου λίπος. Η...

Διαβάστε Περισσότερα
Health Coaching

Health Coaching

Ορισμός “Coaching is the collaborative, solution focused, result-oriented systematic process, used with normal, non-clinical populations, in which the coach facilitates the self-directed learning, personal growth and goal attainment of the coachee.” Antony Grant, PhD,...

Διαβάστε Περισσότερα
Τι είναι το μεταβολικό σύνδρομο

Τι είναι το μεταβολικό σύνδρομο

Το μεταβολικό σύνδρομο είναι μία ομάδα παραγόντων οι οποίοι αυξάνουν τον κίνδυνο για έμφραγμα, αγγειακό εγκεφαλικό και σακχαρώδη διαβήτη.  Eίναι γνωστό και ως σύνδρομο Χ, σύνδρομο Reaven’s από τον ιατρό που το παρουσίασε αρχικά, καρδιομεταβολικό σύνδρομο, σύνδρομο...

Διαβάστε Περισσότερα
Σακχαρώδης Διαβήτης, συχνότητα, επιπλοκές και πρόληψη.

Σακχαρώδης Διαβήτης, συχνότητα, επιπλοκές και πρόληψη.

1. Τι είναι ο Σακχαρώδης διαβήτης Ο Σακχαρώδης διαβήτης (ΣΔ) είναι μία ετερογενής και πολυπαραγοντική νόσος. Αφορά διαταραχή του μεταβολισμού των υδατανθράκων των λιπών και των πρωτεϊνών. Το κύριο γνώρισμα του ΣΔ είναι η αύξηση του σακχάρου στο αίμα. Ο διαβήτης μπορεί...

Διαβάστε Περισσότερα
Υπέρταση, μία σιωπηλή νόσος

Υπέρταση, μία σιωπηλή νόσος

Εισαγωγή Η υπέρταση αποτελεί την κύρια αιτία πρώιμου θανάτου στον κόσμο με 1 στους 4 άντρες και 1 στις 5 γυναίκες να παρουσιάζουν το συγκεκριμένο πρόβλημα υγείας. Η δε διάγνωσή της είναι δύσκολη γιατί … η υπέρταση δεν έχει συμπτώματα. Γνωρίζοντας την υπέρταση Η...

Διαβάστε Περισσότερα
Διακοπή καπνίσματος

Διακοπή καπνίσματος

Dr Μαρία Μπελεχρή, MSc, Phd Εισαγωγή H επιδημία του καπνίσματος αποτελεί ένα από τα πιο σοβαρά προβλήματα δημόσιας υγείας στην σύγχρονη κοινωνία. Ο καπνός του τσιγάρου περιέχει χημικές ουσίες οι οποίες έχουν αναγνωριστεί από τον διεθνή οργανισμό έρευνας για τον...

Διαβάστε Περισσότερα
Τα οφέλη της άσκησης και οδηγίες για φυσική δραστηριότητα στους ενήλικες

Τα οφέλη της άσκησης και οδηγίες για φυσική δραστηριότητα στους ενήλικες

Dr Μαρία Μπελεχρή, MSc, Phd Η φυσική δραστηριότητα και η άσκηση είναι ένα ελιξίριο ζωής που πάντα είχαμε στη διάθεσή μας. Ωστόσο, φαίνεται ότι έχουμε παραμελήσει να την εντάξουμε στη ζωή μας. Στην έρευνα του Ευρωβαρομέτρου για την άσκηση και τη φυσική δραστηριότητα...

Διαβάστε Περισσότερα